فهرست
تصویر
ص: 5
سرشناسه : خدامیان آرانی، مهدی، 1353 -
عنوان و نام پدیدآور : به باغ خدا برویم/ مهدی خدامیان.
مشخصات نشر : تهران: نهاد کتابخانه های عمومی کشور، موسسه انتشارات کتاب نشر، 1392.
مشخصات ظاهری : 80 ص.
شابک : 978-600-6941-23-3
وضعیت فهرست نویسی : فیپا
یادداشت : چاپ قبلی: دعوت ، 1388.
موضوع : مسجدها-- تاثیر
موضوع : مسجدها -- آداب و رسوم
شناسه افزوده : نهاد کتابخانه های عمومی کشور. موسسه انتشارات کتاب نشر
رده بندی کنگره : BP261/خ4ب9 1392
رده بندی دیویی : 297/75
شماره کتابشناسی ملی : 3109688
ص: 1
ص: 2
به باغ خدا برویم
مهدی خدامیان
ص: 3
ص: 4
تصویر
ص: 5
تصویر
ص: 6
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَ-نِ الرَّحِیمِ
آیا می دانید وقتی در مسجد حضور پیدا می کنید، چقدر خیر و برکت را به سوی خود جذب می کنید؟
آیا می دانید مسجد خانه دوست است و در آن جا می توان به راحتی به دریایی از رحمت و مهربانی او رسید؟
آیا می دانید که بهشت مشتاق کسی است که دل در گرو عشق مسجد داشته باشد؟
آیا می دانید قلب مسجد برای حضور من و تو تنگ می شود؟!
بیایید با حضور در مسجد تلاش کنیم تا معنویّت را در زندگی خود پررنگ تر کنیم و به آرامش بیشتر برسیم.
این کتاب به شما کمک می کند تا با آثار حضور در مسجد بیشتر آشنا شوید.
شما می توانید دلیل سخنان مرا در پیوست هایی که برایتان ذکر کرده ام،
ص: 7
بیابید.
وظیفه خود می دانم از دوست عزیزم جناب آقای میثم نمکی کمال تقدیر و تشکر را بنمایم که در این مسیر مرا یاری نمودند.
بسیار خوشحال می شوم که از نظرات شما در مورد این کتاب بهره ببرم ، منتظر شما هستم .
مهدی خُدّامیان آرانی
قم، مهر 1387
ص: 8
-- آیا شما می دانید خانه اَصبغ کجاست؟
-- کدام اصبغ!
-- همان که یکی از یاران حضرت علی(علیها السلام) می باشد.
-- آری، انتهای همین کوچه، دست چپ، خانه دوّم.
از اینکه بعد از ساعت ها جستجو در شهر کوفه، سرانجام خانه اصبغ را پیدا کردم، در پوست خود نمی گنجم.
من یار باوفای حضرت علی(علیها السلام) را خواهم دید.
درِ خانه را می زنم و صدای آن پیرمرد مهربان به گوشم می خورد که می گوید: صبر کن، آمدم.
با مهربانی مرا به خانه خویش دعوت می کند و با نوشیدنی گوارایی از من پذیرایی می کند.
این پیرمرد چه چهره نورانی و جذّابی دارد!
خودم را معرّفی می کنم: نویسنده ای هستم که برای جوانان کتاب می نویسم،
ص: 9
امروز آمده ام با شما همراه باشم.
او سری تکان می دهد و با مهربانی به من نگاه می کند و می گوید: خوب، می خواهی با این کتاب خود به جوانان چه بگویی؟
گفتم: می خواهم عشق به مسجد را در دل جوانان زنده کنم. آیا می توانی در این راه کمکم کنی؟
نگاه کن، غبار غمی بر چهره این پیرمرد می نشیند و اشک از گوشه چشمان او جاری می شود.
خدایا! چه شد من که حرف بدی نزدم، پس چرا اصبغ ناراحت شد.
-- آیا از سؤال من ناراحت شدید؟
-- نه پسرم، با سخن تو به یاد خاطره ای افتادم و دلم بهاری شد.
-- چه خاطره ای؟
-- یاد مولای خود حضرت علی(علیها السلام) افتادم، آن یار مهربانم که مرا تنها گذاشت و رفت.
و این جا بود که این پیرمرد شروع به سخن کرد: یادش به خیر، آن روزها که مولایم بود، من به خانه آن حضرت می رفتم؛ در کنار او می نشستم و آن حضرت برایم سخن می گفت. سخنان آن حضرت چنان شیرین و ارزشمند بود که هیچ گاه از آن سیر نمی شدم.
هر روز آن حضرت مطالبی تازه برایم می گفت، آری یک روز هم سخن از مسجد به میان آمد.
یادم هست که مولایم فرمود: «ای اصبغ! سعی کن نمازت را در مسجد بخوانی. کسی که نماز خود را در مسجد بخواند، خداوند به او توفیق دوستی با یکی از بندگان خوب خود را می دهد تا از دوستی با
ص: 10
او بهره ببرد و یا به او شناخت و معرفتی می دهد که قبلاً از آن بی بهره بوده است و یا توانایی دوری از گناه و معصیت را به او عطا می کند».(1)
آری، بی جهت نبود که اصبغ با این سن و سال زیادی که داشت سعی می کرد تا نماز خود را در مسجد بخواند.
او می دانست که خداوند متعال برای مسجد رفتن اثر خاصّی قرار داده است.
پس ای جوانانی که به دنبال پیدا کردن دوست صمیمی و خوب هستید، به سوی مسجد بشتابید تا صاحب خانه برای شما طرح یک دوستی بزرگ را بریزد.
آری، موفّقیّت در سایه دوستی با یار و همراهی مناسب حاصل می شود.
اگر خواهان عرفان هستی و می کوشی تا به معرفت برسی به سوی مسجد رو کن.
بیا و با خانه خدا دوست شو که صاحب خانه از قلبِ تو، با معرفتی راستین پذیرایی می کند.
اگر می خواهی رحمت خدا را به سوی خود جذب کنی؛ اگر دوست داری مهربانی خدا را به صورت ویژه در زندگی خود بیابی، به سوی مسجد بشتاب تا زیر باران مهربانی خدا قرار بگیری.
اگر فاصله گرفتن از گناه برایت سخت شده است؛ اگر شیطان وسوسه ات می کند و تو در مقابل وسوسه های او احساس ضعف می کنی به مسجد بشتاب، آن جا است که خداوند ایمان تو را شارژ می کند.
بدان با همین حضور در خانه خدا می توانی ایمان خود را تقویت کنی.
ص: 11
شیطان در کمین تو است و تو باید آماده باشی. باید شیطان را از خود ناامید کنی.
تو با مسجد رفتن می توانی هر آنچه برای خوشبختی معنوی لازم داری به دست آوری. آیا دیگر تنهایی ها برای تو بس نیست؟
درمانِ روح تو همین حضور در مسجد است و صاحب خانه که خیلی آقا و مهربان است، از همه نیازهای تو آگاه است.
او می داند که در این لحظه به راهنمایی یک دوست نیاز داری.
برای همین می بینی از راهی که باور نمی کنی یک دوست خوب روزیت شد و آنگاه زندگی تو متحوّل می شود.(1)
ص: 12
حاجی! می دانم دلت برای صحرای عرفات تنگ شده است.
خدا می داند که انسان در سفر حج چه صفای معنوی را تجربه می کند!
شاید برای این سفر ثبت نام کرده ای و منتظری که نوبتت شود تا به سوی حرم دوست پرواز کنی!
شاید هم هنوز نتوانسته ای حتّی ثبت نام این سفر را انجام دهی.
بیا دعا کنیم که خدا این سفر را نصیب همه آرزومندان بنماید.
خدایا! به زودی دیدار خانه خودت را قسمت همه آرزومندان بگردان.
راستی، می دانی خداوند برای حاجیِ خانه خود چه پاداشی را آماده نموده است؟
یک روز که خدمت امام باقر(علیها السلام) بودم، شنیدم که آن حضرت فرمودند: «وقتی که حاجی به سوی خانه خدا به راه می افتد، برای هر قدمی که برمی دارد، خداوند ده حسنه و کار نیک در پرونده او می نویسد و ده گناه او را می بخشد و مقام او را ده درجه بالا می برد».
ص: 13
خوشا به حال حاجی ها! کاش من هم جزء دعوت شدگان به این سفر بودم!
خدایا! مگر من دل ندارم، چه می شد که من هم می توانستم مهمان تو باشم و گردِ خانه ات طواف کنم.
شما که غریبه نیستی، راستش وقتی فهمیدم که خداوند برای حاجی این همه ثواب قرار داده است از این که نمی توانستم به سفر حج بروم، خیلی ناراحت شدم.
روز عرفه پارسال را می گویم، خیلی دلم برای عرفات تنگ شده بود، دلم هوای خانه دوست را کرده بود.
خدایا! من هم می خواستم بیایم! خلاصه، خیلی با محبوبم حرف زدم و گلایه کردم، دست خودم نبود، کار دل بود.
به او گفتم: «خودت یک جوری دلم را آرام کن».
ساعتی گذشت و من مشغول تحقیق و نوشتن بودم؛ امّا حالم گرفته بود، دائم به فکر این بودم که از چه ثواب بزرگی محروم مانده ام، خدا به حاجی به اندازه هر قدمی که در این سفر برمی دارد، ده حسنه می دهد و ده گناه او را می بخشد.
امّا یک وقت با خود گفتم: من و خیلی ها که توفیق تشرّف به حرم امنِ الهی را پیدا نکرده ایم، آیا می توانیم به گونه ای دیگر این ثواب بزرگ را به دست آوریم؟
خواننده عزیز! من به دنبال کاری می گردم که ثواب آن مانند ثواب سفر حج باشد.
کاری که چون آن را انجام دهم، خداوند به هر قدمی که در راه آن
ص: 14
برمی دارم، ده حسنه در نامه عمل من بنویسد، ده گناه مرا ببخشد و ده مقام به من بدهد.
آیا شما می توانید به من کمک کنید؟ به نظر شما اصلاً چنین چیزی ممکن است؟
حاجی بعد از سالها چشم انتظاری به مکّه رفته است و سختی های سفر را تحمّل کرده است، گردِ خانه خدا طواف نموده، در صحرای عرفات در آفتاب گرم عربستان وقوف کرده، به منی رفته و قربانی کرده است.
حالا من می خواهم در شهر خودم، کنار زن و بچّه ام باشم و همان ثواب را به دست آورم.
باز به سراغ کتاب ها رفتم و مطالعه خود را ادامه دادم. مطالعه من به طول انجامید امّا چون گمشده ای داشتم و می خواستم حتما آن را بیابم این مطالعه و پژوهش برایم لذّت بخش بود.
سرانجام آن را یافتم! جواب، واضح و روشن بود. حتما شما هم می خواهید از آن باخبر شوید.
پیامبر فرموده است: «هر کس برای خواندنِ نماز به سوی مسجد حرکت کند به هر قدمی که برمی دارد خداوند ده حسنه و کار نیکو در پرونده اعمال او می نویسد و ده گناه او را می بخشد و مقام او را ده درجه بالا می برد».(1)
آری، همان ثوابی که خدا برای حاجی قرار داده، همان را هم به کسی که برای خواندنِ نماز به مسجد برود، عنایت می کند.
من خیلی خوشحال شدم و یقین کردم که این جوابی بود که خدا برای من فرستاده بود.
ص: 15
دیگر نزدیک اذان ظهر بود، برخاستم، وضو گرفتم و با عشقی بیشتر و معرفتی بهتر به سوی مسجد شتافتم.
فکر می کنم، بدانی که آن روز من در مسیر رفتن به مسجد چه حالی داشتم. گویی که در آسمان ها سیر می کردم!
ص: 16
بزرگی انسان ها به بزرگی آرزوی آنها است.
تو در زندگی چه آرزویی داری؟
نکند دچار روزمرّگی شده ای و دیگر جز جلوی پای خود را نمی بینی.
نه، تو باید به فردایی زیبا بیندیشی و تلاش کنی که به آن برسی.
زیرا ما به آرزوهایمان نمی رسیم، بلکه آن را می سازیم.
به هر حال برای ساختنِ آرزو باید زحمت کشید، خون دل خورد و به خدا توکّل کرد.
وقتی تو حرکت خود را آغاز نمودی باید از خدا هم یاری بگیری و از او بخواهی که تو را با کمک های غیبی کمک کند.
اینجا است که اهمیّت دعا مشخص می شود، دعا می تواند نیروهای مخفی این جهان را به سوی تو بکشاند و تو را کمک کند تا به خواسته دل خود برسی.
امّا خیلی وقت ها می شود که تو دعا می کنی امّا اثر آن را نمی بینی. رو به آسمان می کنی و می گویی: خدایا! چقدر صدایت بزنم و تو جوابم را نمی دهی؟!
ص: 17
شاید گاهی هم از دعا کردن خسته شوی و آن وقت ندانی که چه باید بکنی.
دعا کردن آدابی دارد که ما باید آن را مراعات کنیم.
چطور وقتی بخواهی نامه و درخواستی از رئیس اداره ای بنمایی از چند نفر در مورد پیش نویس تقاضای خود سؤال می کنی، موقعی که می خواهی دعا کنی، سعی کن راه و رسم آن را هم مراعات کنی.
البتّه سخن در مورد آداب دعا کردن بسیار است ولی اگر به من اجازه بدهی یکی از برنامه های امام صادق(علیها السلام) را برای شما بازگو کنم.
آیا می دانید آن حضرت هر وقت می خواست دعا کند چه برنامه ای را اجرا می کرد؟
به طور خلاصه برایت بگویم که طبق گفته امام(علیها السلام) برای دعا باید این چهار مرحله را طی کنی:
الب . باید صبر کنی تا موقع اذان ظهر فرا برسد.
ب . در آن هنگام مقداری صدقه به فقرا و بیچارگان بدهی.
ج . مقداری عطر به خود بزنی و خود را خوشبو کنی.
د . به سوی مسجد بشتابی و در آنجا برای حاجت خود دعا کنی.
به راستی چند بار این آداب را هنگام دعا انجام داده ایم؟!
مگر ما شیعه امام صادق(علیها السلام) نیستیم؟
پس چرا برای گرفتن حاجت خویش به مسجد پناه نمی بریم.
چقدر جوانانی را دیده ام که برای استجابت دعا، ذکر و وردهایی که هیچ مدرک معتبری ندارند را خوانده اند. چقدر به این طرف و آن طرف دویده اند! امّا از مسجد محلّ خویش، غافل بوده اند.
ص: 18
چقدر ماهرانه ما را از آن چه باید باشیم دور ساخته اند.
به اسم، شیعه امام صادق(علیها السلام) هستیم ولی اعمال و کردار ما با برنامه های آن حضرت فاصله زیادی دارد!
مسجد خانه خدا است و تو وقتی در آن جا حضور پیدا می کنی، مهمان صاحب خانه هستی.
در کجای این دنیا می توانی به این راحتی این قدر به خدا نزدیک شوی؟
پس فرصت را غنیمت بشمار و به مسجد برو، با خدای خویش خلوت کن و از او بخواه تا کمکت کند که به خواسته خود برسی.(1)
ص: 19
شما می دانید که خطرات زیادی، زندگی ما را فرا گرفته است، برای مثال همین خطرات رانندگی را در نظر بگیرید که هر روز جان چقدر از هموطنان عزیز ما را می گیرد.
رعایت نکات ایمنی و آموزش کافی در این زمینه بسیار مهمّ است و باید بیشتر مورد توجّه قرار گیرد.
آیا شما راهی را می شناسید که بتواند بلاها را از ما و زندگی ما دور سازد؟
آیا شرکت بیمه ای را می شناسید که بتواند از وقوع بلا جلوگیری کند؟
من در اینجا می خواهم کاری را به شما معرّفی کنم که اگر آن را انجام دهید، بسیاری از بلاها را از خود دور کرده اید. کار بسیار ساده ای است و خرجی هم ندارد.
امام صادق(علیها السلام) در یکی از سخنان خود به این نکته اشاره می کند که دعا کردن در مسجد می تواند بلاها را از شما دور سازد.(1)
خداوند چنین اثری را برای دعا کردن در خانه خودش قرار داده است.
ص: 20
وقتی که تو مهمان خدا می شوی، به مسجد می روی، با او خلوت می کنی و با او سخن می گویی، او هم تیرهای بلا را از تو دور می سازد.
لباس های ضد گلوله را دیده ای؟
وقتی یک نفر آنها را به تن کند، گلوله ها به او برخورد می کند امّا در او اثر نمی کند!
تو با حضور خود در مسجد یک لباس ضد بلا به تن می کنی!
چقدر افراد را می شناسم که از صحنه مرگ جان سالم به در برده اند.
شاید تو خودت هم یکی از آنها باشی.
همه این ها به خاطر این است که خداوند می خواسته تا بلا را از تو دور کند.
آری، تو می توانی با حضور در مسجد و دعاکردن، از بلاها بیمه شوی.
ص: 21
من هم مثل خیلی ها همیشه فکر می کردم که ما باید جوانان را تشویق کنیم که به مسجد بیایند.
آخر از این پیرمردها چه کاری برمی آید؟
آنها را هیچ کجا راه نمی دهند و برای همین به مسجد می آیند، این که ارزش ندارد.
امّا امروز فهمیدم که این فکر اشتباه است.
فهمیدم که حضور پیرمردان در مسجد چقدر برای جامعه اثر خوبی دارد.
خداوند وقتی می بیند که پیرمردان به مسجد می آیند خیلی خوشحال می شود.
حتما می گویی: این سخن را از کجا آوردی؟
فکر می کنم اگر در این جا سخن رسول خدا را بیان کنم، برایت جالب باشد: گاه می شود که در روی زمین معصیت و گناه فراگیر می شود، به گونه ای
ص: 22
که دیگر صبر خدا لبریز می شود و خدا تصمیم می گیرد که عذاب خود را بر اهل زمین نازل کند.
عذابی سخت و دردناک!
فرشتگان عذاب آماده می شوند تا سزای اعمال زشت انسان ها را بدهند.
آخر بی حیایی تا کجا؟
خدا هم آخرین نگاه های خود را به زمین می کند.به یکباره از تصمیم خود منصرف می شود. دستور می دهد: ای فرشتگان! من از عذاب این مردم صرف نظر کردم.
بار دیگر رحمت خدا بر غضب او پیشی می گیرد، به راستی چه شد که خدا از تصمیم خود منصرف شد؟
این سخنی است که فرشتگان با یکدیگر می گویند.
آنها این گونه به راز این کار پی می برند: خدا در آن لحظات آخر به زمین نگاه کرد، دید که پیرمردانی به سوی مسجد در حال حرکت هستند. آنها در حالی که با سختی راه می روند به خانه خدا می روند. کودکانی را می بیند که در حال یاد گرفتن قرآن هستند.
خدا به خاطر دیدن این دو منظره، از عذاب کردن انسان ها، صرف نظر می کند.
آری، در آن لحظه اوّل چیزی که برای خدا جذّاب بود و توانست دل او را به رحم بیاورد، همان پیرمرد یا پیرزنی بود که آرام آرام به سوی مسجد می رفت.
همان پیرمردی که با عصا به سوی مسجد می رود، می تواند طوفان غضب
ص: 23
خدا را آرام کند و رحمت بی انتهای الهی را به جریان اندازد.
پس بیا قدردان حضور تمام پیرانی باشیم که به مسجد می آیند. از آنان احترام بگیریم که در واقع از رحمت خدا احترام گرفته ایم.(1)
ص: 24
آیا می دانی «حدیث قُدسی» یعنی چه؟
سخن هایی که خدا با بندگان خود دارد دو نوع است:
الف. آنچه در قرآن به پیامبر اسلام نازل شده است.
ب. آنچه که بر پیامبر وحی شده امّا جزء قرآن نمی باشد.
به این سخنانی که جزء قرآن نیست، حدیث قدسی می گویند.
امروز می خواهم شما را با یکی از این حدیث های قدسی آشنا سازم: «آگاه باشید که خانه های من در روی زمین مسجدها می باشند. چگونه وقتی انسانها به آسمان نگاه می کنند، ستارگان را می بینند که نورافشانی می کنند، همین طور وقتی فرشتگانِ من به زمین نگاه می کنند مساجد را می بینند که نورافشانی می کنند. خوشا به حال بنده ای که در خانه اش وضو بگیرد و مرا در خانه ام زیارت کند».
دوست من! هر وقت برای ما مهمان بیاید، از او پذیرایی می کنیم، چرا که
ص: 25
مهمان احترام دارد.
وقتی که ما به مسجد می رویم، مهمان خدا هستیم و بر صاحب خانه لازم است که از مهمان خود پذیرایی کند.
شما فکر می کنید که آیا خدا از مهمان خود پذیرایی نمی کند؟
تو که به مسجد می روی، زائر خدا هستی. تو می روی تا مهربانی او را در آغوش بگیری؛ تو می روی تا در سایه رحمت او آرام بگیری؛
تو با امید به لطفِ صاحب خانه، قدم به این خانه می گذاری. خدا به زائر خانه خویش با مهربانی می نگرد و رحمتش را بر او نازل می کند.(1)
ص: 26
پیامبر اسلام در خیلی از موارد از جبرئیل سؤال می کرد و جبرئیل هم پاسخ پیامبر را می داد.
پیامبر با این که خودش عقل کل بود امّا باز هم از جبرئیل سؤال های زیادی را می پرسید و این پیام را به ما می دهد که سؤال کردن نه تنها عیب نیست بلکه هر چقدر انسان بزرگ تر شود، سؤال های او هم بزرگتر و بیشتر می شود.
حتّی پیامبر در شب معراج با برادر خویش جبرئیل مشورت نمود و نظر او را پرسید.
به جا است که ما پیامبر خویش را الگوی خود قرار دهیم چون در تصمیم های مهمّ زندگی خویش با دیگران مشورت می نمود.
به هر حال ما باید این دو روش پیامبر (سؤال کردن و مشورت نمودن) را بیشتر مورد توجّه قرار دهیم.
اکنون می خواهم یکی از پرسش های پیامبر را برایتان نقل کنم:
- ای جبرئیل!
ص: 27
آیا می دانی، خداوند در روی زمین کجا را بیش از همه جا دوست دارد؟
جبرئیل در پاسخ گفت:
«خدا در روی زمین هیچ کجا را به اندازه مسجد دوست ندارد.»
آری، خدا مسجد را به عنوان خانه خود معرّفی کرده است و برای همین وقتی تو در مسجد حضور پیدا می کنی، می توانی رحمت خداوند را به سوی خود جذب کنی.
حال یک سؤال دیگر:
- افراد زیادی به مسجد می آیند، در میان این همه انسان، خدا کدام یک را بیش از همه دوست دارد؟
کدام یک از آنها در جذب دوستیِ خدا از همه موفّق تر بوده است؟
آیا می خواهی جواب را از جبرئیل بشنویم؟
- آن کس که زودتر از همه وارد مسجد شود و دیرتر از همه از مسجد خارج شود.»
بیا سعی کنیم همواره قبل از اذان، وارد مسجد شویم و خود را برای خواندنِ نماز آماده سازیم.
وقتی نماز برپا می شود، کسانی که با عجله به سوی مسجد می آیند، نمی توانند آن تمرکزی که برای نماز لازم است، داشته باشند.
امّا اگر ما زودتر از اذان و اقامه نماز به مسجد بیایم و در صف نماز بنشینیم و از غوغای زندگی روزانه، لحظه ای فاصله بگیریم، بهتر و راحت تر می توانیم از حضور خود در مسجد بهره بگیریم.
همین طور سعی کنیم بعد از تمام شدن نماز جماعت مقداری در مسجد
ص: 28
بمانیم و به دعا بپردازیم و با صاحب خانه راز و نیاز کنیم.
در این صورت است که خداوند ما را بیش از همه دوست خواهد داشت و ما اثرهای این دوستی خدا را در زندگی خود خواهیم دید.(1)
آیا می دانی خداوند در مورد بنده ای که پس از نماز بلافاصله از جای خود برمی خیزد چه می گوید؟
پس خوب گوش کن.
این صدا، به گوش می رسد؛ من به این بنده خود کاری ندارم، چرا که او هم به من کاری ندارد، حرف هایش را در نماز زد ولی بدون خواستن چیزی از من، بلند شد و به دنبال کار خود رفت.
حال که می دانیم خداوند دعا کردن و نیاز کردن با او را خیلی دوست دارد پس سعی کنیم تا بعد از نماز با او راز و نیاز کنیم و رحمت خدا را به سوی خود جذب کنیم.
ص: 29
همه ما می دانیم که گناه و معصیت، روح انسان را آلوده می کند و مانع بزرگی برای رشد و کمال او محسوب می شود. گناه باعث سیاهی قلب انسان می گردد، به طوری که دیگر لذّت مناجات با خداوند را درک نمی کند، نمی تواند با او معاشقه نماید و در درگاه او قطره اشکی بریزد.
این گناه است که انسان را از نماز شب محروم می دارد و هم چنین مانع نزول باران می شود و امواج بلا را به سوی انسان می کشاند.(1)
به همین دلیل انسان باید برای بخشش گناهانش فکری بکند تا اثرات آن بیش از این در زندگی او باقی نماند.
البتّه گناهانی که مربوط به حقّ النّاس است باید نسبت به پرداخت حقّ مردم اقدام نمود، امّا گناهانی را که مربوط به حقّ اللّه است، چگونه از پرونده اعمال خود پاک کنیم؟
آیا اطّلاع دارید، امامان معصوم(علیها السلام) در سخنان خود حضور در مسجد را به عنوان یکی از مهمّ ترین عوامل بخشش گناهان معرّفی کرده اند؟
ص: 30
آیا در فصل پاییز که برگ درختان زرد می شود به یک باغ رفته اید تا ببینید موقعی که باد می وزد، چگونه برگ درختان بر روی زمین می ریزند؟
موقعی که شما هم در مسجد حضور پیدا می کنید، این گونه گناهان از وجود شما می ریزد.
امام صادق(علیها السلام) می فرماید:
«سعی کنید که همواره به مسجد بروید زیرا که مسجد، خانه خدا در روی زمین است. هر کس وضو بگیرد و به مسجد برود، خداوند او را از گناهانش پاک می سازد.»(1)
خواننده عزیز!
حتما موقعی که به مسجد رفته ای، یک احساس سبکی و نشاط روحی را در وجود خود احساس کرده ای؟!
این احساس سبکی به خاطر قرار گرفتن در زیر باران رحمت و بخشش خداوند است که حضرت حق نصیب تو کرده است.
وقتی که این گناهان تو به خاطر حرمت مسجد فرو می ریزد، روح تو سبک می شود و تو می توانی پرواز کنی.
مسجد خانه خدا است و خدا هم پاکیزگی را دوست دارد، وقتی تو جسم خود را پاکیزه می کنی و وضو می گیری و به سوی مسجد می روی، خدا هم به خاطر حرمت مسجد آلودگی های روح تو را پاک می کند.
آری، اگر با چشم باطن نگاه کنی، همان لحظه ای که می خواهی به مسجد بروی، بارانی از رحمت خدا بر سر تو فرو می بارد و روح تو را پاک می سازد و تو را آماده آن می کند که بتوانی در مسجد حضور پیدا کنی.
ص: 31
این جا خانه دوست است، و او هم دوست دارد که خانه اش پاک بماند، خانه اش زیبا باشد و در آن آلودگی نباشد.
تو مهمان او هستی و او در همان لحظه ورود به خانه اش، از تو پذیرایی می کند، روح تو را پاک می کند تا لایق حضور در این خانه شوی.
بی جهت نبود که بعضی یاران پیامبر هنگامی که به گناه آلوده می شدند به مسجد پناه می بردند و آنقدر در آنجا می ماندند تا خدا گناه آنها را می بخشید.(1)
ص: 32
بعضی ها عادت دارند که وقتی به مسجد می روند در یک جای مشخّصی به نماز می ایستند، امّا امام صادق(علیها السلام) از ما می خواهد، وقتی به مسجد می رویم در مکان های مختلف به نماز بایستیم.
آیا شما علّت این دستور را می دانید؟
روز قیامت که می شود هر قسمتی از مسجد شهادت می دهد که تو در آنجا نماز خواندی و بندگی خدا را بجا آوردی.(1)
خوب، اگر مثلاً تو در صد جای مسجد نماز خوانده باشی روز قیامت صد جا شهادت می دهد که تو نماز خوانده ای.
توصیه من به دوستانی که به مکّه و مدینه می روند، این است که سعی کنند، نمازهای واجب و مستحب خود را در مکان های مختلف بخوانند.
آیا شما در خانه هم در مکان های مختلف نماز می خوانید؟
امّا می دانید که بهتر است در خانه، مکان خاصّی را برای نماز خواندن اختصاص دهیم؟
ص: 33
آیا شما از راز این دستور آگاهی دارید؟ در لحظات آخر عمر بسیار می شود که شخصی به سختی جان می دهد، سفارش شده است که فرد را در آن لحظات در مکانی قرار دهند که همواره آنجا نماز می خوانده است.
در این صورت است که سختی جان دادن از او برداشته می شود و روح او به خاطر این مکان استثنایی به آسانی می تواند، پرواز کند.
برای همین ما باید سعی کنیم در خانه یک مکان خاص برای نماز داشته باشیم.
ص: 34
همه مردم دنیا مشتاق بهشت هستند و آرزو دارند که به وصال آن برسند امّا امروز من می خواهم شما را با کسانی آشنا سازم که بهشت مشتاق آنها می باشد؟
به راستی بهشت با آن همه زیبایی و نعمت، عاشق چه کسانی است؟
آیا موافقی این جریان را بشنوی:
یک روز پیامبر رو به حضرت علی(علیها السلام) کرد و فرمود: «ای علی! بهشت مشتاق تو و عمّار و سلمان و ابوذر و مقداد است.»(1)
آری، آنها پیروان راستین حضرت علی(علیها السلام) می باشند که آن قدر در ایمان به خدا رشد کرده اند که توانسته اند، بهشت را مشتاق دیدارِ خود بنمایند.
آیا تا به حال به این فکر کرده اید که بهشت مشتاق شما شود؟
آیا به راستی ما می توانیم، چنین کاری را بکنیم؟
اگر چه اشتیاقی که بهشت به سلمان و ابوذر دارد، هزاران برابر اشتیاقِ آن به ما است ولی به هر حال اگر بهشت به مقدار کمی هم به ما اشتیاق داشته باشد
ص: 35
خیلی ارزش دارد.
خوب، دیگر وقت آن است که سخن امام کاظم(علیها السلام) را برای تو نقل کنم: «همانا بهشت مشتاق کسی می شود که مسجد را جارو بزند و در پاکیزگی آن بکوشد».(1)
عزیز دلم! مسجد خانه خدا است و آن قدر عزیز است و حرمت دارد که اگر کسی در پاکیزگی آن بکوشد، بهشت به او عشق می ورزد. وقتی به مسجد می روی و جارو دست می گیری تا آن جا را برای بندگان خوب خدا تمیز کنی، آن قدر نزد خدا مقام پیدا می کنی و آن قدر عزیز می شوی که بهشت آرزوی وصال تو را می کند!
یادم نمی رود، ماه رمضان سال قبل به مسجدی رفته بودم ولی آن مسجد مرتّب و منظم نبود. عدّه ای از جوانان را جمع نمودم و برای آنان همین مطلب را بیان کردم و خدا می داند که چه شوقی در وجود آن جوانان شعله زد و چه عشقی به نظافت مسجد پیدا نمودند.
فردا که مردم به مسجد آمدند، دیدند که مسجد مثل دسته گل شده است. اگر همه مردم ما به این سخن امام کاظم(علیها السلام) عمل می کردند مسجدهای ما همیشه غرق پاکیزگی و تمیزی بود.
ص: 36
وقتی رفیق بسیار عزیز تو به مسافرت می رود، چقدر دلتنگ او می شوی؟ همیشه به او می اندیشی و دعا می کنی که زودتر او را ببینی.
وقتی او از سفر برمی گردد، آن قدر خوشحال می شوی که گویی همه دنیا را به تو داده اند و در پوست خود نمی گنجی.
آیا ما فقط دلتنگ عزیزان خود می شویم؟ نه!
پیامبر در سخن خود به این نکته اشاره می کند که چون یکی از افراد مسجدی مدّتی به مسجد نرود، مسجد دلتنگ او می شود و چون به مسجد برگردد، مسجد شاداب می شود!15
مگر قرآن از تسبیح گفتن همه موجودات سخن نمی گوید؟! مگرمسجد هم در دنیای خود، تسبیح خدا را نمی کند؟!
همان طور مسجد هم در دنیای خود از دیدن اهلِ خود شاد می شود و غرق سرور می شود.
آری، مسجد خانه خدا است و در دنیای خود از حضور مردم دلشاد و از
ص: 37
بی اعتنایی مردم ناراحت می شود!
آیا شما هم با من موافقید که وقتی مسجد در این دنیا نتواند دوری دوستان خود را تحمّل کند، حتما روز قیامت هم نخواهد توانست دوری دوستان خود را متحمّل شود.
آری، روز قیامت این مسجد خواهد بود که شفاعت دوستان خود را خواهد نمود.
پس بکوشیم که همواره به دنبال آن باشیم که خانه خدا برای ما دعا کند و از ما شاد باشد.
ص: 38
آیا می خواهید در زندگی، همواره یار و یاور داشته باشید؟
آیا دوست دارید که فرشتگان در مراحلِ مختلف زندگی به یاری شما بشتابند؟
به راستی چگونه می توان با فرشتگان رفیق شد و از نیروهای غیبی آنها کمک گرفت.
من راهی را می شناسم که اگر به آن عمل کنید، می توانید دوستی و همکاری فرشتگان را به سوی خود جذب کنید.
پیامبر فرمود: «کسانی که همواره به مسجد می روند، فرشتگان همنشین آنها می باشند، چون بیمار شوند به عیادت آنها می روند و در هنگامی که به دنبال انجام کاری هستند، آنها را یاری می کنند».(1)
با حضور در مسجد می توانید با فرشتگان دوست شوید و یاری آنها را برای موفّقیّت خویش طلب کنید.
آنها شما را در سخت ترین شرایط زندگی یاری خواهند نمود، چرا که شما
ص: 39
اهل مسجد هستید و آنان کمک کردن به شما را برای خود افتخاری بزرگ می دانند.
خوشا به حال اهل مسجد که فرشتگان درگاه الهی همراه، همیار و همنشین آنهایند.
بَه که چه دوستان و خادمانی، خداوند متعال به اهل خانه خود عنایت می کند.
ص: 40
من چه کنم، چگونه از دام شیطان نجات پیدا کنم؟
شیطان هر روز وسوسه ام می کند، می ترسم که در گرداب گناه گرفتار شوم.
آیا شما راهی را می شناسید که به شما کمک کند تا بتوانید ایمان خود را قوی کنید و از وسوسه های شیطان نجات پیدا کنید.
آیا می دانید که حضور در مسجد یکی از بهترین راه های نجات یافتن از وسوسه های شیطان است.
پیامبر به ابوذر می فرماید: «ای ابوذر! زیاد به مسجد رفتن باعث می شود تا ایمان تو تقویت شود و از وسوسه های شیطان نجات پیدا کنی. ای ابوذر! خداوند به من فرمود: من بندگانی را که به مسجد عشق می ورزند بیش از همه دوست دارم، کسانی که در دل شب به عبادت می پردازند».(1)
آری، مسجد خانه خدا است و تو می توانی با عشق وزریدن به این خانه، نزد
ص: 41
خدا عزیز شوی!
خدا عشق تو به خانه اش را می بیند و در مقابل این عشق مقدّس، تو را بیش از همه دوست می دارد و رحمت و مهربانی خود را به تو نازل می کند.
به راستی اگر اهل مسجد فقط و فقط، همین عشق الهی را به دست آورند و به سوی خود جذب کنند، دیگر هیچ چیز کم ندارند.
ص: 42
مسجد خانه دوست است و تو در آن هنگام که در مسجد حضور پیدا می کنی، مهمان او هستی و نزد او بسیار عزیز می باشی.
شاید بگویی، خوب معلوم است هر کس که به مسجد برود و به عبادت خدا مشغول شود و نماز بخواند، خدا او را دوست دارد و به او محبّت می کند امّا من در اینجا می خواهم، نکته دیگری را بگویم و آن این که خدا این حضور در مسجد را دوست دارد، حتّی اگر کسی در مسجد نماز نخواند!
آیا این سخن پیامبر را شنیده ای؟
پیامبر به او چنین گفت: «ای ابوذر! وقتی در مسجد حضور داری به اندازه هر نفسی که می کشی، خداوند مقام تو را در بهشت یک درجه بالا می برد و فرشتگان بر تو درود می فرستند. به هر نفس تو در مسجد، خداوند ده حسنه و عمل نیکو در نامه اعمال تو می نویسد و ده گناه تو را می بخشد».(1)
به راستی مسجد نزد خدا چقدر عزیز است که برای هر نفس کشیدن تو این
ص: 43
همه ثواب قرار می دهد.
حضور تو در مسجد آن چنان مایه خوشحالی و سرور فرشتگان می شود که بر تو درود و صلوات می فرستند.
بی جهت نیست که چون از مسجد بیرون می آیی و به دنبال کار و کسب خویش می روی، این قدر برکت به سوی تو می آید، چون درود فرشتگان همراه تو است.
به راستی آنان که با مسجد و خانه خدا قهرند، خود را از چه فیض بزرگی محروم کرده اند و آنان که با مسجد رفیق هستند، چه سعادت عظیمی را نصیب خود کرده اند.
ص: 44
روز قیامت شده است و همه مردم برای حسابرسی جمع شده اند.
هر کسی در فکر است که آیا نجات خواهد یافت؟
در این میان صدایی به گوش می رسد: «خدایا! مرا تحریف کردند».
این صدای کیست؟ این قرآن است که به نزد خدا شکایت می کند که چگونه آیات مرا تحریف کردند.
صدای دیگری می آید: «خدایا! به من اعتنا نکردند». این صدا از کیست؟ این مسجد است که شکایت می کند. مسجدی که در محلّی بوده و اهل محل به آن توجّهی نمی کردند و برای خواندنِ نماز در آن جا حاضر نمی شدند.
خدایا! احترام مرا نگرفتند. من از مردمی که اطراف من بودند، شکایت می کنم. خداوند سخن آن مسجد را می شنود که چگونه از بی توجّهی مردم گله مند است.
ای خدا! من خانه تو بودم و این مردم حرمتِ خانه تو را نگاه نداشتند.
صدای دیگری هم به گوش می رسد: «خدایا! خون ما را به ناحق ریختند».
ص: 45
این صدای اهل بیت(علیها السلام) است.(1)
مگر پیامبر در مورد خاندان خویش به امّت اسلام توصیه زیادی نکرد امّا امّت مسلمان، بعد از وفات پیامبر به خاندان وحی، ظلم زیادی کردند.
دوست من! قرآن، مسجد و اهل بیت(علیها السلام) از امّت اسلام شکایت خواهند نمود.
از این روایت معلوم می شود که قرآن، مسجد و اهل بیت(علیها السلام) سه رکن اساسی در مکتب اسلام هستند.
ما باید به این سه رکن توجّه داشته باشیم و هرگز در مورد آنها کوتاهی نکنیم.
نکند قرآن در زندگی ما کم رنگ شود که در این صورت روز قیامت از ما شکایت خواهد کرد.
نکند که مسجد را فراموش کنیم و گرفتار شکایت او در روز قیامت شویم. نکند با معارف اهل بیت(علیها السلام) بیگانه شویم.
ص: 46
حتما شنیده ای که آفتابِ روز قیامت بسیار جانسوز است و آنجا هیچ سایه ای وجود ندارد، مگر سایه رحمت خدا.
خداوند گروهی از بندگانش را در سایه عرش خویش قرار می دهد به گونه ای که حتّی آن آفتاب سوزان، آنها را آزار نمی دهد.
حضرت موسی(علیها السلام) که در مورد آفتابِ روز قیامت، مطالبی را شنیده بود به خداوند عرضه داشت: «خدایا! روز قیامت چه کسانی را در سایه عرش خود جای می دهی؟».
و خداوند در جواب حضرت موسی(علیها السلام) فرمود: «ای موسی!کسانی که قلب های پاکی دارند و در دنیا به طاعت و بندگی من دل خوش هستند و به مسجدها پناه می برند، همان طور که پرندگان به لانه هایشان پناه می برند و همواره از گناه دوری می کنند».(1)
شما فکر می کنید اگر این ویژگی ها در کسی وجود داشته باشد، فقط در روز
ص: 47
قیامت در سایه رحمت خدا خواهد بود؟
نه، آن کس که قلب پاکی دارد و از دیگران کینه به دل ندارد و به طاعت خدا دل خوش کرده است در همین دنیا هم در سایه رحمت خدا است.
در این عصرِ فولاد و ماشین که انسان ها به دنبال آرامش هستند آن کس که به مسجد پناه می برد به آرامش واقعی رسیده است.
پرندگان را دیده ای که چگونه در لانه خویش در کمال آرامش هستند؟
روح من و تو هم فقط در سایه مسجد است که آرام می شود و گمشته خود را می یابد.
هیچ چیز نمی تواند روح جستجوگر آدمی را آرام کند مگر پناه بردن به آن چیزی که خدا آن را مایه آرامش قرار داده است.
خوب است اشاره کنم به این که اگر ما به دنبال عرفان واقعی هستیم و می خواهیم به خدا نزدیک شویم باید آن را در خانه او بیابیم.
به راستی چه شده است که عدّه ای روز و شب به دنبال خدا می دوند و سر از عرفان های آن چنانی در می آورند امّا با خانه دوست هیچ آشنایی ندارند!
کسانی که ادّعا می کنند، عارف هستند و جوانان ما را به سوی خود جذب می کنند، چرا با خانه دوست بیگانه اند.
برای همین است که این عرفان نماها نمی توانند، مایه آرامش شوند، چرا که خداوند آرامش را در خانه خویش نهاده است و این پذیرایی را از کسانی می کند که در خانه او مهمانش شوند.
ص: 48
حتما شنیده ای که بهترین فرشتگان در عرش خدا ساکن هستند و در آن جا مشغول عبادت می باشند.
آیا می خواهی راهی یادتان بدهم تا آن فرشتگان برای شما استفغار کنند؟
آیا بار گناه بر دوشت سنگینی می کند؟ آیا احساس می کنی که گناهان باعث تیرگی وجود تو شده اند؟
تو هر چه زودتر باید این گناهان را از پرونده اعمالت بزدایی تا بتوانی با خدای خویش سخن بگویی.
به راستی چگونه می توان نظر مهربانی فرشتگان عرش را به سوی خود جذب کرد به طوری که آنان برای ما دعا کنند و برای آمرزش گناهان ما از خداوند طلب رحمت کنند؟
بشتاب و این دستور رسول خدا را انجام بده تا فرشتگان برای تو استغفار کنند و خداوند به برکت دعای آنها گناهان تو را ببخشد.
کسی که در مسجد چراغی روشن نماید تا آن زمان که آن چراغ روشن باشد
ص: 49
فرشتگان عرش برای او استغفار می کنند.(1)
اکنون برخیز!
اگر مسجد نیاز به لامپ دارد آن را خریداری کن.
کار دیگری هم می توانی بکنی، در پول قبض برق مسجد شریک شو.
تو خانه خدا را روشن می کنی، خدا هم چراغ دلت را روشن می کند.
وقتی تو باعث روشنایی مسجد می شوی، خدا هم که می بیند گناهان تمام قلب تو را تاریک کرده اند، به فرشتگان خود دستور می دهد تا برای تو دعا کنند و با دعای آنها است که رحمت خدا به سوی تو نازل می شود و آنگاه قلب تو روشن و نورانی می شود و تو به آرامش می رسی، چرا که دعای فرشتگان می تواند، هر دل بیمار را شفا دهد.
ص: 50
درختانی سر به فلک کشیده و نهرهایی از عسل و شیر و آب!
هر چه اراده کنی برای تو آماده است. این جا هیچ غم و اندوهی نیست و دل تو همواره شاد است. این جا بهشت است که وصف آن را شنیده ای.
همه آرزو دارند که بهشت جاودان، منزل و مأوای آنها باشد امّا من کسی را می شناسم که مکانی در این دنیا را بیشتر از بهشت دوست دارد.
آن شخص حضرت علی(علیها السلام) می باشد که مسجد را بیش از بهشت دوست دارد!
آن حضرت می فرماید: «حضور من در مسجد برای من بهتر از بهشت است، چرا که چون در بهشت قرار گیرم به آرزوی خود رسیده ام و خوشحال شده ام امّا هنگامی که در مسجد هستم خدا از من خشنود است، معلوم است که خشنودی خدا بهتر از خشنودی من است».(1)
آیا ما هم می توانیم به آن جا برسیم که نشستن و حضور در مسجد را بهتر از
ص: 51
بهشت بدانیم.
مگر مسجد خانه خدا نیست؟
امّا من تا به حال در هیچ مدرک معتبری نیافتم که بهشت را به عنوان خانه خدا معرّفی کرده باشند!
آری، مسجد خانه خدا است و بهشت خانه بندگان خدا. مسجد خانه یار است و بهشت خانه دوستان یار.
بی جهت نیست که مولای ما مسجد را بیش از بهشت دوست می دارد.
چرا که اگر با چشم دل ببینی در مسجد است که تو با مهربانی و رحمت خاصّ خدا پذیرایی می شوی.
تو در این دنیای خاکی، دل از خاک می کنی و تا افلاک پرواز می کنی.
مسجد برای هواپیمای قلب تو چون باند پروازی است که از آن می توانی تا آبی آسمان ها پرواز کنی.
در بهشت که دیگر تکلیف و قانون نیست، آن جا به خوبی های تو مزد و پاداش می دهند، در آن جا دیگر نتیجه امتحان خود را می بینی، امّا چون به مسجد می روی، تو یک انتخاب کرده ای، از میان همه جاهای باصفای این دنیا، مسجد را انتخاب کرده ای.
همین انتخاب زیبای تو است که باعث می شود، محبوب فرشتگان بشوی و دریایی از رحمت خدا را به سوی خود جذب کنی.
ص: 52
یک روز پیامبر به دخترش حضرت فاطمه(علیه السلام) رو کرد و فرمود: «ای فاطمه! هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، باید مهمان را احترام نماید».(1)
آری، این دستور اسلام است که ما باید احترام مهمان خود را بگیریم، چرا که مهمان، برای صاحب خانه مایه رحمت و برکت است.
از طرف دیگر امام صادق(علیها السلام) در سخنی می فرماید: «کسی که در مسجد نماز بخواند و به انتظار نماز بعدی بنشیند، او مهمان خدا است و بر خداوند است که به مهمان خود اکرام نماید».(2)
آری، خدایی که خود دستور داده است تا ما از مهمان احترام بگیریم، آیا می شود که مهمانان خود را فراموش کند؟
وقتی برای خواندنِ نماز جماعت به مسجد می روی و نماز مغرب را می خوانی و منتظر می مانی تا نماز عشا شروع شود باید بدانی که این لحظاتِ بین دو نماز بهترین لحظات عمر تو می باشد.
تو در این لحظات، مهمان خدا هستی و خداوند با مهربانی و رحمت خویش
ص: 53
از تو پذیرایی می کند.
مبادا خودت را از فیض این مهمانی محروم کنی.
مسجد و نماز جماعت می توانند آن قدر مقام تو را بالا ببرند که فرشتگان حسرت آن مقام تو را بخورند.
تلاش کن تا همواره در این مهمانی خدا شرکت کنی و بر سر سفره رحمت او بنشینی و به این وسیله پله های کمال و معنویّت را طی کرده، در زمره بندگان خاصّ او قرار گیری.
ص: 54
یک روز شخص محترمی به نزد من آمد و در مورد مشکلاتِ زندگی خود با من سخن گفت.
ظاهرا در زندگی او مشکلات زیادی وجود داشت و او به هر دری زده بود، نتوانسته بود این مشکلات را برطرف نماید.
او می گفت: «هر دعایی که فکر کنید، خوانده ام؛ هر کار خیری که به ذهنم می رسیده است، انجام داده ام امّا نمی دانم چرا این گره از زندگی من باز نمی شود و من مدّت هاست که در تنگنا قرار دارم، مثل اینکه خدا با من قهر کرده است. هر چه صدایش می زنم، جواب مرا نمی دهد! آخر چه کنم؟».
من خیلی متعجّب شدم، چه کمکی به او می توانستم بکنم، او راه های زیادی را رفته بود و نتیجه نگرفته بود.
پیش خودم گفتم: خدایا! کمک کن تا مشکل این بنده تو را حل کنم.
یک دفعه به ذهنم رسید از او سؤال کنم که خانه شما کجا است و در کدام محل زندگی می کنی؟
ص: 55
وقتی او آدرس خانه اش را داد، فهمیدم که خانه او در نزدیکی مسجدی قرار دارد.
از او سؤال کردم: آیا به مسجدِ محل می روی؟
معلوم شد که او سالهای سال است به مسجد نرفته است. من برای او سخن امام صادق(علیها السلام) را گفتم: «مسجد نزد خدا از همسایگان خود شکایت نمود که آنها به من بی اعتنا هستند».
و خداوند فرمود: «به عزّت و جلالم، من نماز آنها را قبول نمی کنم و هرگز رحمت خود را بر آنان نازل نخواهم نمود».25
آری، مسجد عزیز است و حرمت دارد و خود خدا قسم خورده است که هر کس به مسجد بی اعتنا باشد، او را از رحمت و مهربانی خود دور می کند!
مهربانیِ خدا با ناراحتیِ مسجد جمع نمی شود. کسی که خانه اش در نزدیکی مسجد باشد و بدون عذر در مسجد حاضر نشود، نمازش مورد قبول خدا واقع نمی شود.(1)
نمی شود به مسجد که خانه خدا است، بی اعتنا باشیم و توقّع داشته باشیم که مورد مهربانی صاحب خانه قرار گیریم.
آری، کسی که به مسجد بی اعتنا باشد از رحمت خدا دور است!(2)
به آن مرد گفتم: «تو روزی چند بار از کنار این مسجد رد می شوی، این مسجد در نزدیکی خانه تو است و تو به آن بی اعتنا هستی، برای همین است که هر چه خدا را صدا می زنی، جوابت را نمی دهد».
او سرش را پایین انداخت و به فکر فرو رفت.
حدود یک ماه از این جریان گذشت که دوباره آن مرد به خانه من آمد، در
ص: 56
حالی که بسیار شاداب بود و روی دستانش جعبه شیرینی قرار داشت.
او آمده بود تا از رفع مشکل بزرگِ خویش سخن بگوید: «از آن روزی که پیش شما بودم، عهد کرده ام که روزی یک بار به مسجد بروم و چقدر زود خدا مشکل مرا برطرف نمود».
ص: 57
1 . آیا می دانید چرا در اسلام این همه تأکید برای احترام گرفتن از مسجد شده است؟
همین سؤال را ابوبصیر از امام صادق(علیها السلام) می پرسد و این چنین جواب می شنود: «همانا مردم به احترام گرفتن از مسجد امر شده اند، چرا که مسجد خانه خدا می باشد».(1)
2 . چون به مسجد داخل شدی، بسم اللّه بگو و حمد و ستایش خدا را بنما، چرا که توفیق پیدا کرده ای، در خانه او حضور پیدا کنی و مهمان او شوی و بر حضرت محمّد و آل او، درود و صلوات بفرست و از خدا بخواه که تو را در رحمت خویش داخل نماید.(2)
3 . هنگام ورود به مسجد این دعا را بخوان:
اللّهُمَّ اغفِر لِی وَ افتَح لِی اَبوابَ رَحمَتِکَ - بارخدایا! مرا ببخشای و درهای رحمتت را به روی من باز گردان.
چون خواستی از مسجد بیرون روی این دعا را بخوان:
ص: 58
«اللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ افْتَحْ لی اَبوابَ فَضلِکَ.
بار خدایا! مرا ببخشای و درهای فضل خود را به رویم بگشای».(1)
4 . سعی کن هنگام ورود به مسجد با پای راست داخل شوی و هنگام خروج با چای چپ خارج شوی.(2)
5 . چون نماز خویش را در مسجد خواندی و از مسجد خارج شدی کنار در مسجد بایست و این دعا را بخوان: «اللّهُمَّ دَعَوتَنی فَأَجَبْتُ دَعوَتَکَ وَ صَلَّیْتُ مِکْتُوبَکَ وَانْتَشَرْتُ فی أَرْضِکَ کَما أَمَرْتَنی، فَأَسأَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ العَمَلَ بِطاعَتِکَ، واجتِنابَ مَعصیَّتِکَ، وَالکِفافَ مِن الّرِزْقِ بِرَحْمَتِکَ: بارخدایا! تو مرا دعوت کردی و من دعوت تو را لبیّک گفتم و نماز بجای آوردم و اکنون به زندگی خویش برمی گردم، از تو اطاعت و بندگی را می خواهم و توفیق دوری کردن از گناه را به من کرم کن و رزق و روزی به مقدار مورد نیازم به من کرم نما».(3)
6 . شخصی که به مسجد می آید برای ارتباط با خدا نیاز به تمرکز دارد تا بتواند قدری از هیاهوی زمانه جدا شود و به درون خود نگاهی کند و با خدای مهربان خویش ارتباطی برقرار کند، برای همین منظور در روایات از بلند کردنِ صدا در مسجد به شدّت نهی شده است.(4)
7 . مسجد سمبل رحمت خدا می باشد و برای همین باید از همراه داشتن سلاح در مسجد خودداری شود.(5)
8 . خداوند در سخنی به حضرت عیسی(علیها السلام) فرمود: «ای عیسی! به مردم بگو با دل هایی پاک و با تواضع و فروتنی وارد خانه من شوند».(6)
ص: 59
آری، ما باید دقّت کنیم، هنگامی که وارد مسجد می شویم، قلب خویش را از کینه ها و دشمنی ها بزداییم، در مقابل خدای خویش تواضع نماییم و بیچارگی خود را مقابل او اعلام کنیم، باشد که مشمول رحمت او قرار گیریم.
9 . تا چهل خانه از هر طرف، همسایه مسجد محسوب می شوند و باید برای مسجد حقّ همسایگی را حفظ نمایند.(1)
10 . دقّت کنیم که مسجد خانه خدا است و در آن جا یا باید به دنبال علم و کسب آگاهی بود و یا به عبادت مشغول بود، برای همین حرف زدن در مسجد پیرامون امور بیهوده به شدّت نهی شده است.(2)
آری، سخن بیهوده در مسجد گفتن، باعث از بین رفتن ثواب کارهای خوبِ انسان می شود.(3)
11 . توصیه شده است که هرگاه انسان به مسجدی وارد شد در آن مسجد دو رکعت نماز به نیّت نماز تحیّت مسجد بخواند و همواره رو به قبله بنشیند.(4)
12 . برای ساختن مسجد، ثواب بسیار زیادی ذکر شده است و هر کس در این دنیا مسجدی بنا کند، خداوند به اندازه هر وجب این مسجد، در بهشت شهر بزرگی به او کرم خواهد نمود.(5)
ص: 60
1 . اختیار معرفة الرجال (رجال الکشّی) ، أبو جعفر محمّد بن الحسن المعروف بالشیخ الطوسی (ت 460 ه ) ، تحقیق : السیّد مهدی الرجائی ، قمّ : مؤسّسة آل البیت ، الطبعة الاُولی ، 1404 ه .
2 . الأُصول الستّة عشر ، نخبة من الرواة ، قمّ : دار الشبستری ، الطبعة الثانیة ، 1405 ه .
3 . الأمالی، أبو جعفر محمّد بن الحسن المعروف بالشیخ الطوسی (ت 460 ه ) ، تحقیق : مؤسّسة البعثة ، قمّ : دارالثقافة ، الطبعة الأولی ، 1414 ه .
4 . الأمالی ، أبو عبد اللّه محمّد بن النعمان العُکبَری البغدادی المعروف بالشیخ المفید (ت 413 ه ) ، بیروت : دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع، الطبعة الثانیة ، 1414 ه .
5 . الأمالی ، محمّد بن علی بن بابویه القمّی (الشیخ الصدوق) (ت 381 ه ) ، تحقیق : مؤسّسة البعثة ، قمّ : مؤسّسة البعثة ، الطبعة الأولی ، 1417 ه .
6 . بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار علیهم السلام ، محمّد باقر بن محمّد تقی المجلسی (ت 1110 ه ) ، تحقیق : دار إحیاء التراث ، بیروت : دار إحیاء التراث ، لطبعة الأولی ، 1412 ه .
7 . بشارة المصطفی لشیعة المرتضی ، أبو جعفر محمّد بن محمّد بن علیّ الطبری (ت 525 ه ) ، النجف الأشرف : المطبعة الحیدریّة ، الطبعة الثانیة ، 1383 ه .
8 . تاریخ مدینة دمشق ، علیّ بن الحسن بن عساکر الدمشقی ، تحقیق: علیّ شیری ، بیروت : دار الفکر ، 1415 ه .
9 . تفسیر نور الثقلین ، عبد علیّ بن جمعة العروسیّ الحویزیّ (ت 1112 ه ) ، تحقیق: هاشم الرسولیّ المحلاّتیّ ، قمّ : مؤسّسة إسماعیلیان ، الطبعة الرابعة ، 1412 ه .
10 . التهذیب (تهذیب الأحکام فی شرح المقنعة) ، أبو جعفر محمّد بن الحسن المعروف بالشیخ الطوسیّ (ت 460 ه ) ، طهران : دار الکتب الإسلامیة ، الطبعة الثالثة، 1364 ش .
11 . ثواب الأعمال وعقاب الأعمال ، أبو جعفر محمّد بن علیّ بن الحسین بن بابویه القمّی المعروف بالشیخ الصدوق (ت 381 ه ) ، قمّ : منشورات الشریف الرضی ، الطبعة الثانیة ، 1368 ه .
12 . جامع أحادیث الشیعة، السیّد البروجردی (1383ه )، قمّ : المطبعة العلمیة.
13 . الجامع الصغیر فی أحادیث البشیر النذیر ، جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر السیوطی (ت 911 ه ) ، بیروت : دار الفکر ، الطبعة الأولی .
14 . جامع المقاصد، المحقّق الکرکی، (ت 940 ه )، تحقیق: مؤّسة آل البیت لإحیاء التراث، قمّ: المهدیة، الطبعة الأولی، 1408 ه .
15 . جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام ، محمّد حسن النجفی (ت 1266 ه ) ، بیروت : مؤسّسة المرتضی العالمیة .
ص: 61
16 . الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة ، یوسف بن أحمد البحرانی (ت 1186 ه ) ، تحقیق : محمّد تقی الإیروانی ، قمّ : مؤسّسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرّسین .
17 . الخرائج والجرائح ، أبو الحسین سعید بن عبد اللّه الراوندی المعروف بقطب الدین الراوندی (ت 573 ه ) ، تحقیق : مؤسّسة الإمام المهدی عج ، قمّ : مؤسّسة الإمام المهدی عج ، الطبعة الأولی ، 1409 ه .
18 . الخصال ، أبو جعفر محمّد بن علیّ بن الحسین بن بابویه القمّی المعروف بالشیخ الصدوق (ت 381 ه ) ، تحقیق : علی أکبر الغفّاری ، قمّ : منشورات جماعة المدرّسین فی الحوزة العلمیة .
19 . الدُرّ المنثور فی التفسیر المأثور ، جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر السیوطی (ت 911 ه ) ، بیروت : دارالفکر ، الطبعة الأولی ، 1414 ه .
20 . دعائم الإسلام وذکر الحلال والحرام والقضایا والأحکام ، أبو حنیفة النعمان بن محمّد بن منصور بن أحمد بن حیّون التمیمی المغربی (ت 363 ه ) ، تحقیق : آصف بن علی أصغر فیضی ، مصر : دارالمعارف ، الطبعة الثالثة ، 1389 ه .
21 . ذکری الشیعة ، محمّد بن مکّی العاملی (الشهید الأوّل) (ت 786 ه ) ، قمّ : مکتبة بصیرتی .
22 . رجال الطوسیّ ، أبو جعفر محمّد بن الحسن المعروف بالشیخ الطوسیّ(ت 460 ه ) ، تحقیق : جواد القیّومیّ ، قمّ : مؤسّسة النشر الإسلامیّ ، الطبعة الاُولی 1415 ه .
23 . رجال العلاّمة الحلّی (خلاصة الأقوال) ، حسین بن یوسف الحلّی (العلاّمة) (726 ه ) ، تحقیق : جواد القیومی، قمّ : منشورات الشریف الرضی ، الطبعة الأولی ، 1417 ه .
24 . رجال النجاشیّ (فهرس أسماء مصنّفی الشیعة) ، أبو العبّاس أحمد بن علیّ النجاشیّ (ت 450 ه ) ، قمّ : مؤسّسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرّسین ، الطبعة الخامسة، 1416 ه .
25 . روضة الواعظین ، محمّد بن الحسن بن علی الفتّال النیسابوری (ت 508 ه ) ، تحقیق : محمّد مهدی الخرسان، قمّ : منشورات الشریف الرضی .
26 . سنن أبی داوود ، أبو داوود سلیمان بن أشعث السجستانی الأزدی (ت 275 ه ) ، تحقیق: سعید محمّد اللحام، بیروت : دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع ، الطبعة الأولی ، 1410 ه .
27 . سنن الترمذی (الجامع الصحیح) ، أبو عیسی محمّد بن عیسی بن سورة الترمذی (ت 279 ه ) ، تحقیق : عبد الرحمن محمّد عثمان، بیروت : دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، الطبعة الثانیة، 1403 ه .
28 . السنن الکبری ، أبو بکر أحمد بن الحسین بن علیّ البیهقی (ت 458 ه ) ، تحقیق : محمّد عبد القادر عطا ، بیروت : دارالکتب العلمیة ، الطبعة الاُولی ، 1414 ه .
29 . شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، (656ه )، تحقیق: محمّد أبو الفضل إبراهیم، مؤسّسة مطبوعاتی إسماعیلیان، قمّ بالأوفسیت عن طبعة دار إحیاء الکتب العربیة.
30 . صحیح البخاری ، أبو عبد اللّه محمّد بن إسماعیل البخاری (ت 256 ه ) ، تحقیق : مصطفی دیب البغا ، بیروت : دار ابن کثیر ، الطبعة الرابعة ، 1410 ه .
31 . صحیح مسلم ، أبو الحسین مسلم بن الحجّاج القشیری النیسابوری (ت 261 ه ) ، تحقیق : محمّد فؤاد عبد الباقی ، القاهرة : دارالحدیث ، الطبعة الاُولی ، 1412 ه .
ص: 62
32 . عدّة الداعی و نجاة الساعی ، أبو العبّاس أحمد بن محمّد بن فهد الحلّی الأسدی (ت 841 ه ) ، تحقیق : أحمد موحّدی ، طهران : مکتبة وجدانی .
33 . علل الشرائع ، أبو جعفر محمّد بن علیّ بن الحسین بن بابویه القمّیّ المعروف بالشیخ الصدوق (ت 381 ه ) ، بیروت : دار إحیاء التراث ، الطبعة الأولی 1408 ه .
34 . عیون أخبار الرضا ، أبو جعفر محمّد بن علیّ بن الحسین بن بابویه القمّیّ المعروف بالشیخ الصدوق (ت 381 ه ) ، تحقیق : السیّد مهدیّ الحسینیّ اللاّجوردیّ ، طهران : منشورات جهان .
35 . عیون الحکم والمواعظ ، أبو الحسن علیّ بن محمّد اللیثی الواسطی (ق 6 ه ) ، تحقیق : حسین الحسنی البیرجندی ، قمّ : دار الحدیث ، الطبعة الأولی ، 1376 ه .
36 . فتح الأبواب ، أبو القاسم علیّ بن موسی بن طاووس الحسنی الحلّی (ت 664 ه ) ، تحقیق : حامد الخفّاف ، قمّ : مؤسّسة آل البیت ، الطبعة الأولی ، 1409 ه .
37 . الفهرست ، محمّد بن الحسن الطوسی (ت 460 ه ) ، تحقیق : جواد القیّومی ، قمّ : مؤسّسة نشر الفقاهة ، الطبعة الأولی، 1417 ه .
38 . فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، محمّد عبد الرؤوف المناوی، تحقیق: أحمد عبد السلام، بیروت : دار الکتب العلمیة، الطبعة الأولی، 1415 ه .
39 . قرب الإسناد، أبو العبّاس عبد اللّه بن جعفر الحمیری القمّی (ت بعد 304 ه ) ، تحقیق : مؤسّسة آل البیت علیهم السلام ، قمّ : مؤسّسة آل البیت علیهم السلام ، الطبعة الأولی ، 1413 ه .
40 . الکافی ، أبو جعفر ثقة الإسلام محمّد بن یعقوب بن إسحاق الکلینی الرازی (ت 329 ه ) ، تحقیق : علی أکبر الغفّاری ، طهران : دار الکتب الإسلامیة ، الطبعة الثانیة ، 1389 ه .
41 . کتاب من لا یحضره الفقیه ، أبو جعفر محمّد بن علیّ بن الحسین بن بابویه القمّی المعروف بالشیخ الصدوق (ت 381 ه ) ، تحقیق : علی أکبر الغفّاری ، قمّ : مؤسّسة النشر الإسلامی .
42 . کنز العمّال فی سنن الأقوال والأفعال ، علی المتّقی بن حسام الدین الهندی (ت 975 ه ) ، تصحیح : صفوة السقّا ، بیروت : مکتبة التراث الإسلامی ، 1397 ه ، الطبعة الأولی.
43 . کنز الفوائد، أبو الفتح محمّد بن علی الکراجکی (ت 449 ه ) قمّ : مکتبة المصطفوی ، الطبعة الثانیة 1369 ه ، طبعة حجریة .
44 . المجازات النبویّة ، أبو الحسن الشریف الرضی محمّد بن الحسین بن موسی الموسوی (ت 406 ه ) ، تحقیق : طه محمّد الزینی ، قمّ : مکتبة بصیرتی .
45 . مجمع الزوائد ومنبع الفوائد ، نور الدین علیّ بن أبی بکر الهیثمی (ت 807 ه ) ، تحقیق : عبد اللّه محمّد درویش ، بیروت : دار الفکر ، الطبعة الاُولی ، 1412 ه .
46 . مجمع الفائدة والبرهان، المحقّق الأردبیلی، (ت 993 ه)، الطبعة الأولی، قمّ: منشورات جماعة المدرّسین فی الحوزة العلمیة.
47 . المحاسنأبو جعفر أحمد بن محمّد بن خالد البرقی (ت 280 ه ) ، تحقیق : السیّد جلال الحسینی، طهران : دار الکتب الإسلامیة .
48 . مدارک الأحکام، السیّد محمّد العاملی، (ت 1009 ه )، قمّ : مؤسّسة آل البیت لإحیاء التراث ، الطبعة الأولی، 1410 ه .
ص: 63
49 . مستدرک الوسائل، المیرزا النوری، (1320ه )، قمّ : مؤسّسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، الطبعة الأولی، 1408 ه .
50 . المستدرک علی الصحیحین ، أبو عبد اللّه محمّد بن عبد اللّه الحاکم النیسابوری (ت 405 ه )، إشراف: یوسف عبد الرحمن المرعشلی، طبعة مزیدة بفهرس الأحادیث الشریفة.
51 . مسند أحمد ، أحمد بن محمّد بن حنبل الشیبانی (ت 241 ه ) ، بیروت : دار صادر.
52 . مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، أبو الفضل علی الطبرسی (ق 7 ه )، تحقیق : مهدی هوشمند، قمّ : دار الحدیث، الطبعة الأولی، 1418 ه .
53 . المعتبر فی شرخ المختصر، نجم الدین أبو القاسم جعفر بن الحسن المحقّق الحلّی، (ت 676 ه )، قمّ : مدرسة مؤّسة سیّد الشهداء، الطبعة الأولی، 1364 ش.
54 . المعجم الأوسط ، أبو القاسم سلیمان بن أحمد اللخمیّ الطبرانیّ (ت 360 ه ) ، تحقیق : طارق بن عوض اللّه ، وعبد الحسن بن إبراهیم الحسینیّ ، القاهرة : دار الحرمین ، الطبعة الأولی 1415 ه .
55 . المعجم الکبیر ، أبو القاسم سلیمان بن أحمد اللخمیّ الطبرانیّ (ت 360 ه ) ، تحقیق : حمدی عبد المجید السلفی ، بیروت : دار إحیاء التراث العربی ، الطبعة الثانیة ، 1404 ه .
56 . معجم رجال الحدیث، السیّد الخوئی، (ت 411 ه)، الطبعة الخامسة، 413 ه ، طبعة منقّحة ومزیدة.
57 . مکارم الأخلاق ، أبو علی الفضل بن الحسن الطبرسی (ت 548 ه ) ، تحقیق : علاء آل جعفر ، قمّ : مؤسّسة النشر الإسلامی ، الطبعة الاُولی ، 1414 ه .
58 . وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة ، محمّد بن الحسن الحرّ العاملی (ت 1104ه ) ، تحقیق : مؤسّسة آل البیت لإحیاء التراث ، قمّ ، الطبعة الأولی ، 1409 ه .
ص: 64